#hardtalk: droga do chmury według Accenture

Decyzję o przeniesieniu swoich zasobów do chmury firma powinna rozpocząć od wnikliwej analizy oraz opracowaniu podejścia, które pozwoli na osiągnięcie założonych celów. Zwykle przedsiębiorstwa skupiają się na szybszym dostarczaniu rozwiązań (time to market), osiągnięcia korzyści wynikających z innowacyjności, elastyczności oraz funkcjonalności jakie oferują rozwiązania cloud, redukcji ryzyka operacyjnego oraz potencjalnej redukcji kosztów. W zależności od specyfiki funkcjonowania oraz zaangażowanych w proces interesariuszy priorytety mogą być różne, często jest to ich kombinacja lub chęć zaadresowania wszystkich celów stawianych przez biznes.

Pierwszym podstawowym elementem jest zdefiniowanie ogólnej strategii wejścia do chmury. Czy zdefiniowana zostanie jako odseparowane rozwiązanie, które zaistnieje równolegle do pracujących systemów, przeniesiona i zintegrowana zostanie tylko część istniejących rozwiązań (model hybrydowy), czy może przeniesione zostanie „wszystko”, a w tyle pozostanie nieefektywna i skomplikowana infrastruktura IT. Jak pokazują przykłady z istniejących wdrożeń, każde z tych rozwiązań znajdują zastosowanie w praktyce. Przykładem właściwie zdefiniowanej strategii wejścia do chmury jest firma Netflix, która odpowiednio definiując cele biznesowe wybrała pierwszy z opisywanych modeli, rozwijając cyfrowy biznes udostępniania filmów za pośrednictwem sieci internet, a jednocześnie utrzymując tradycyjną wypożyczalnię płyt DVD. Sukces modelu chmurowego spowodował całkowitą transformację strategii biznesowej Netflixa, umożliwiając mu konkurowanie z innymi globalnymi dostawcami treści. Model z drugiego końca skali, zakładający całkowitą migrację do chmury stosowany jest najczęściej w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo rozwija się na zasadzie akwizycji i krótkim czasie okazuje się, że rosnący tzw „dług technologiczny” - mnogość i różnorodność wykorzystywanych i obsługiwanych systemów jest tak ogromna, że zarządzanie IT i dostarczanie usług dla Biznesu staje się nieefektywne i bardzo kosztowne. Najlepszym wówczas rozwiązaniem jest przeniesienie wszystkich zasobów do chmury tworząc jednolitą, zoptymalizowaną i elastyczną infrastrukturę dla całej organizacji, dostarczającą usługi IT zgodnie z oczekiwaniami Biznesu. Zdefiniowana strategia biznesowa i wybrane modele jej wdrożenia determinują kolejne decyzje. Bo tak naprawdę dla większości dużych firm nie ma dzisiaj odwrotu, wejście do chmury jest kwestią czasu, pozostaje tylko pytanie, kiedy i w jaki sposób tego dokonać.

Tylko fakty i prawidłowe założenia
Krokiem, bez którego nie da się podjąć właściwych decyzji, jest szczegółowa analiza własnych zasobów. Tylko fakty i prawidłowe założenia oparte na rzeczywistości są gwarancją powodzenia przedsięwzięcia, zarówno w ujęciu technicznym jak i ekonomicznym. Doskonała znajomość i zrozumienie działania migrowanej infrastruktury i aplikacji, wiedza co one robią, w jaki sposób łączą się ze sobą oraz jak się integrują pozwolą prawidłowo zaplanować techniczną część przedsięwzięcia i zdefiniować niezbędne działania. To o tyle istotne, że może się zdarzyć, iż chmura nie będzie w stanie zaoferować funkcjonalności spełniającej nasze oczekiwania. Mogą pojawić się bariery technologiczne powodujące, że określone aplikacje czy usługi nie są oferowane lub obsługiwane. Wówczas trzeba podjąć decyzję czy daną aplikacja można zastąpić rozwiązaniem analogicznym, ale pracującym na innej platformie, zmienić system, lub ewentualnie tę część procesu pozostawić w dotychczasowym kształcie, tworząc system hybrydowy.

Analiza powinna objąć również aspekty pozatechnologiczne, takie jak wymagania bezpieczeństwa, obowiązujące regulacje prawne, kontraktowe, licencyjne, model operacyjny, organizację i zasoby ludzkie przedsiębiorstwa, oraz związane z nimi wysiłek i koszty do poniesienia, wynikające z planowanego projektu chmurowego. W szczególności zapewnienie zgodności z regulacjami to sprawa, która ma bardzo istotny wpływ na możliwość i sposób realizacji projektów. Najlepszym przykładem jest sektor finansowy, który oprócz ustaw i rozporządzeń dotyczących prowadzenia działalności na tym rynku musi również dostosowywać swoje rozwiązania do wymogów regulatora - Komisji Nadzoru Finansowego. Innym przykładem są dyrektywy unijne wpływające na część lub też na cały rynek, jak na przykład RODO. Zaplanowanie wdrożenia w taki sposób, by wszystkie wymagania regulatora zostały spełnione jest sporym wyzwaniem, więc w tym aspekcie wynik prac analitycznych jest szczególnie istotny by odpowiednie zapisy i plany pojawiły się w ramach strategii operacyjnej.

Dobrze przeprowadzona analiza pozwala nie tylko zaplanować wszystkie docelowe rozwiązania i konieczne zmiany w organizacji, ale na tym etapie umożliwia również z dość duża dokładnością (zwykle +/- 15 proc), oszacować koszty całej operacji i ocenić jej ekonomiczny sens. W tym momencie powinna zapaść ostateczna decyzja o opłacalności / celowości realizacji przedsięwzięcia, w kontekście osiągniecia założonych celów biznesowych.

Najważniejsze są dane
Analizując zagadnienia czysto techniczne i organizacyjne nigdy nie wolno zapominać, co w tego typu projekcie jest najważniejsze. To dane, które dla każdej firmy stanowią wartość bezcenną. Dlatego też każde działanie musi uwzględniać ich bezpieczeństwo i nienaruszalność. Nie liczy się bowiem zastosowany system czy wybór aplikacji, istotne jest, by wdrażane rozwiązanie umożliwiało efektywne przetwarzanie danych. Dostawcy rozwiązań chmurowych oferują szereg rozwiązań które pozwalają na masowe przetwarzanie danych, taniej i szybciej niż w przypadku rozwiązań lokalnych, dzięki czemu przedsiębiorstwa mogą uniknąć nadmiernych inwestycji w infrastrukturę i przenieść ciężar przetwarzania danych do chmury. Jest to szczególnie efektywna strategia w sytuacjach gdzie potrzebna jest duża moc obliczeniowa w krótkim czasie, np. do obsługi przetwarzań które występują okresowo (np. raz w miesiącu). W przypadku prowadzenia działalności regulowanej należy też uwzględnić dodatkowe obostrzenia związane z lokalizacją przechowywanych i przetwarzanych danych by była zgodna z wymaganiami regulatora – zwykle na terenie Unii Europejskiej, lub w przypadku bardziej rygorystycznych regulacji – na terenie Polski.

Strategia operacyjna
W tym momencie – kiedy decyzja już zapadła – pojawia się konieczność opracowania precyzyjnego planu, który ostatecznie będzie kluczem do sukcesu przedsięwzięcia. Na tym etapie prac najważniejsze jest zrozumienie całego procesu i zapewnienie wsparcia dla programu przez menedżerów najwyższego szczebla. Biorąc pod uwagę poziom skomplikowania projektów cloudowych i ich wpływ na zmiany w przedsiębiorstwie, zaangażowanie najwyższych władz jest kluczowym czynnikiem skutecznego wdrożenia. Nie ma co ukrywać, że w dużych organizacjach tak znaczące zmiany wywołują różne reakcje poszczególnych szefów departamentów, co sprzyja powstawaniu konfliktów kompetencyjnych mających oczywisty wpływ na terminowość realizacji projektów, a często nawet paraliżujących prace wdrożeniowe. Do sztandarowych przykładów takich „tarć” należy rozbieżność interesów i odmienne postrzeganie wagi problemów oraz priorytetów przez Biznes oraz pracowników IT.

Klarowna strategia operacyjna wdrożenia pozwala na szczegółowe zaplanowanie strumieni prac i poszczególnych zadań, jak również zakresów odpowiedzialności w projekcie/programie, dzięki czemu wszyscy zainteresowani mają wiedzę i wytyczne dotyczące procesu, wiadomo co i w jakim czasie ma się wydarzyć. Podział na poszczególne zadania pozwala równolegle pracować wszystkim zaangażowanym w projekt osobom, nie tylko informatykom i programistom, ale na przykład prawnikom czy zespołom zakupowym, które muszą dokonać analizy zawartych kontraktów, posiadanych licencji, czy odpowiedzialności firmy wobec kontrahentów.

Bez rewolucyjnych zachowań
Oczywiście nie ma jednego, uniwersalnego sposobu przeniesienia zasobów firmy do chmury obliczeniowej, który zagwarantuje sukces całej operacji. To proces indywidualny i opracowywany na podstawie zdefiniowanych celów, możliwości organizacyjnych i finansowych, a także czasu, jaki trzeba poświęcić by osiągnąć założone cele, jednocześnie nie wpływając negatywnie na prowadzony biznes. Zazwyczaj programy migracyjne realizuje się sukcesywnie, zaczynając od obszarów najmniej istotnych, by z jednej strony nie sparaliżować działania firmy, a z drugiej powoli oswajać się z nowymi rozwiązaniami, technologiami i samym procesem migracji i wdrożenia. W tym czasie najczęściej prowadzone są również prace mające na celu dostosowanie architektury migrowanych systemów do rozwiązań dostępnych u wybranego partnera chmury, tak by w pełni wykorzystać potencjał dostępnych technologii oraz zmniejszyć koszty funkcjonowania systemów już po migracji. Poszczególne systemy są kolejno uruchamiane w chmurze i po pewnym czasie potrzebnym na testy i ustabilizowanie, są integrowane z pozostałymi systemami zastępują dotychczasowe, działające w lokalnych Centrach Danych. W ten sposób powoli, bez rewolucyjnych zachowań infrastruktura i usługi migrują do chmury. Opisany model hybrydowy, idealnie sprawdza się również w sytuacji, gdy chcemy w chmurze realizować te zadania, które wymagają dużych mocy obliczeniowych w krótkim czasie (masowe przetwarzanie danych). Na przykład jedna z rosyjskich firm energetycznych robiła analizę własnej infrastruktury wykonując zdjęcia lotnicze za pomocą dronów. Później obrazy te zostały przetworzone w chmurze w taki sposób, by wyekstrahować kluczowe elementy, czyli sieć energetyczną. Uzyskane grafiki w postaci cyfrowej mogły już być analizowane w systemach firmy, ponieważ najważniejsza i najtrudniejsza operacyjnie praca została wykonana przez moc obliczeniową uzyskaną na żądanie w chmurze.

Chmura wymusza wiele zmian
Gdy strategia została przygotowana, a niezbędna analityka przeprowadzona, kolejnym istotnym elementem, jakim muszą zająć się osoby zarządzające organizacja, jest transformacja przedsiębiorstwa pod kątem procesowym oraz organizacyjnym. Doświadczenia pokazują jednoznacznie, że żadne wdrożenie chmurowe nie przyniesie oczekiwanych efektów, jeżeli nie będziemy mieli przygotowanego wcześniej nowego modelu funkcjonowania organizacji, wspierającego efektywne wykorzystanie możliwości oferowane przez chmurę. Wykorzystanie chmury wymusza wiele zmian, praktycznie na każdym szczeblu organizacji, od biznesu (szybkość kreowania nowych usług), przez IT (podejście usługowe, DevOps, automatyzacja), po wszystkie elementy pośrednie wsparcia i administracji (nowe modele finansowania IT, zakupowe,…). Pracownicy muszą zrozumieć ideę działania w chmurze, muszą zaakceptować zmiany i zmienić/dostosować swój system pracy do zmienionego środowiska. Przestawienie się na pracę w chmurze wymaga czasu, ale i pozytywnego podejścia i otwartości na nowe możliwości.

Właściwa komunikacja, zapewnienie niezbędnych szkoleń, klarowne zdefiniowanie i przedstawienie nowego modelu pracy, perspektyw rozwoju, nowych ról i zadań pracowników pozwolą uzyskać zrozumienie i akceptację i bezboleśnie przejść proces transformacji, a ich brak może natomiast doprowadzić do porażki, gdyż obawy ludzi są jednym z głównych hamulców wdrożeń chmurowych dla firm. Bardzo często zdarza się, że wdrożeniom niechętni są przede wszystkim pracownicy IT. Wynika to z typowej dla ludzi niechęci do zmian, oraz obaw, że przesiadka na platformę chmurową i wdrożenie nowych technologii pozbawi ich pracy. To nieprawdziwa teoria, ponieważ IT niezbędne jest w każdym systemie, zmienia się jedynie sposób wykonywania przez nich dotychczasowych zadań oraz wymaga merytorycznego przygotowania się do pracy w innym środowisku informatycznym. Dodatkowym wyzwaniem dla firm migrujących swoje zasoby do chmury są poważne niedobory kadr na rynku. Specjalistów nie jest wielu i są rozchwytywani, dlatego też zawczasu trzeba zapewnić własnej kadrze odpowiednią ścieżkę rozwoju i możliwość dokształcania się w deficytowych specjalnościach.

Wiedza ekspercka
Wdrożenie rozwiązań chmurowych oraz przeniesienie zasobów firmy do infrastruktury chmurowej to ogromne wyzwanie logistyczne i technologiczne. Projekty takie trwają zwykle kilka lat, a ich realizacja wymaga doświadczenia i eksperckiej wiedzy. Dlatego też – jak pokazuje praktyka rynkowa – realizacja takiego projektu własnymi siłami niesie duże ryzyko generowania dodatkowych kosztów wynikających z braku niezbędnej wiedzy i doświadczenia w realizacji podobnych wyzwań. Sprawdzonym i skutecznym rozwiązaniem jest współpraca z firmami inżynierskimi, które w swoim portfolio mają realizacje tego typu projektów. Z raportu IDC MarketScape 2018 wynika, że w skali globalnej jest zaledwie kilka firm, które gwarantują sukces wdrożenia chmury w dużej organizacji. Niekwestionowanym liderem w tej grupie jest firma Accenture, świadcząca profesjonalne usługi chmurowe na całym świecie, w tym również w Polsce. Accenture może się pochwalić również niepodważalną pozycją w obszarze managed sevices oraz usług profesjonalnych świadczonych w oparciu o dostawców chmur publicznych (Raport: Gartner Magic Quadrant for Public Cloud Infrastructure Managed Service Providers, Worldwide 2018)

Podsumowanie
By realizacja projektu migracji do chmury była sukcesem musi być ściśle powiązana z oczekiwanymi efektami biznesowymi, przygotowaną strategią i prowadzona zgodnie z przyjętym planem, bez wprowadzania niepotrzebnych perturbacji i zakłóceń dla prowadzonej działalności przedsiębiorstwa. Wprowadzane zmiany techniczne i organizacyjne muszą być doskonale zsynchronizowane, ponieważ organizacja i pracujący w niej ludzie muszą nadążać za technologią. Jeśli tak się nie stanie nawet najlepsze i najskuteczniejsze rozwiązanie nie będzie wykorzystywane optymalnie. Zmieniając organizację musimy zagwarantować skuteczną komunikację, w szczególności dotyczącą kierunku realizowanych zmian i zapewnić niezbędne szkolenia kompetencyjne dla zespołu.