Za nami bardzo mocny start nowej i niezwykle ciekawej inicjatywy REstart, do której zaprosiliśmy liderów czołowych polskich firm. Wspólnie wypracujemy scenariusze na postpandemiczną rzeczywistość i konkretne rekomendacje, jak się na nią przygotować. Cykl spotkań zaczęliśmy od dyskusji przy wirtualnych okrągłych stołach i niesamowitego, bardzo inspirującego wykładu prof. Piotra Płoszajskiego. Nic nie odda pełnej humoru i charyzmatycznej prezentacji profesora oglądanej na żywo, ale przygotowaliśmy dla Was skrót jego najważniejszych myśli.
Nowa normalność?
- Wchodzimy w nową normalność, – pojawią się nowe makro-kryzysy, kryzysy bez ważnego powodu. Do tej pory kryzysy miały jasne przyczyny, były manipulowane przez chciwość i strach, charakteryzowały się szybkim wzrostem i równie szybszym spadkiem.
- Kryzys, który obserwujemy teraz to najpoważniejszy, w sensie jakościowym, kryzys w historii cywilizacji. Ma wszelkie cechy „nowych kryzysów”, kryzysów 3D. Nadchodzi era kryzysów w wysoko zintegrowanych systemach złożonych, w których wiele różnych elementów, niezależnych od siebie, oddziałuje wzajemnie na wiele różnych sposobów. Dowolnie małe zakłócenie sieci łańcuchów przyczynowych powoduje epidemiczne rozprzestrzenianie się wielopoziomowych konsekwencji.
Jakie są cechy systemów złożonych?
- Spontaniczna organizacja – czyli systemy zachowują się jakby były żywe.
- Systemy, które nieustająco trwają na skraju chaosu, miedzy stagnacją i anarchią. Teraz obserwujemy, jak w ciągu 3 miesięcy cała planeta wpadła w katastrofalny kryzys wielopoziomowy.
- Wielokierunkowa przyczynowość. Długie splątane łańcuchy przyczynowe o wzajemnych zależnościach.
- Niestabilność - system nie jest odporny na małe zakłócenia (efekt motyla).
- Systemy aperiodyczne. Żadna zmienna nie zmienia się regularnie. Jesteśmy przyzwyczajeni do szukania przyczyn i rozpoznawania powtarzalnych zjawisk i wzorców. Teraz wiele wydarzeń nie ma charakteru periodycznego.
- Praktyczne konsekwencje złożoności: czy to co obserwujemy to prawidłowość czy szum? Czujemy bezsilność predykcyjną.
- Nie należy ignorować słabych sygnałów. Przyszłe kryzysy coraz częściej będą powodowane przez wydarzenia małe, nieprzewidywalne, unikalne, które uruchamiają kaskady przyczynowe w sieciach tworzenia wartości (a nie w łańcuchach). Kryzysy tradycyjne są wynikiem trendów i wzorców. Kryzysy w systemach złożonych przez zdarzenia które mają niebywale małe prawdopodobieństwo zajścia, ale jak zajdą, to mogą mieć ogromne konsekwencje. Globalny kryzys może być autorstwa jednej osoby, albo dowolnego wydarzenia.
O ważności słabych sygnałów
- Szukaj trendów – to wczorajsza zasada. Dzisiejsza zasada: patrz na małe wiadomości i drobny druk.
- Przyszłość systemów chaotycznych ujawnia się na ich krawędziach. Najtrudniejsze w budowaniu scenariuszy przyszłości jest dzisiaj uczynienie peryferiów częścią obrazu.
- Budując strategię, nieustająco patrzymy na „środek obrazka”, na to, kto jest naszym partnerem, konkurentem. Teraz, bardziej niż kiedykolwiek, menedżerowie potrzebują umiejętności zauważania drobnych zmian w otoczeniu przez patrzenie jednocześnie wszędzie, zgodnie z koncepcją rozpryśniętego widoku (splatter vision concept). Świadomie nieukierunkowana koncentracja pozwala przygotowanemu obserwatorowi dostrzec drobne ale ważne nieregularności.
- Słabe sygnały nie są dla wszystkich takie same. Każdy buduje sobie personalny system rozpoznawania słabych sygnałów.
- Słabe sygnały to m.in.: nowe technologie i ich zastosowania, nowe modele biznesowe, nowe wartości i potrzeby klientów, nowe zjawiska w ekosystemie, nowe filozofie i poglądy polityczne.
Nowa nienormalność
- Mit nowej normalności jest szkodliwy i niebezpieczny. To nie jest prosta zmiana starej rzeczywistości na nową. Wymaga okresu przejściowego, który będzie nienormalny. Przejściowa nienormalność to chaos, niepewność, niespodzianki, rebelia, nowi gracze, nieoczekiwane sukcesy i porażki. Okres przejściowy to także: eksperymentowanie, improwizacja, nowe modele, tworzone ad hoc.
- Dużo firm upadnie, wielu przedsiębiorców będzie musiało zająć się czymś innym. Główne pytanie brzmi nie kiedy ten kryzys się skoczy ale jaki będzie następny tego typu i czym będzie spowodowany. O losach świata będą decydowały zdarzenia, które nie miały prawa się wydarzyć. Prognozą dla firm jest ciągły chaos z szansą na katastrofę. Wyzwaniem jest znalezienie sposobu na odnalezienie się w tej sytuacji. To trudny, fascynujący okres. Obyś żył w ciekawych czasach – to dobre życzenie a nie przekleństwo. Pewność jest przereklamowana, rozwój bierze się z niepewności i błędów. W czasach nienormalności trzeba będzie polubić niedoskonałość.
- Jutrzejsi mistrzowie biznesu notorycznie będą robić coś źle w rozumieniu wczorajszej normalności. Jak ładnie powiedział Billi Evans, jazzowy pianista, „nie ma czegoś takiego, jak fałszywa nuta. To następny dźwięk decyduje o tym, czy poprzedni był dobry, czy nie”.
- Cechy okresu nowej nienormalności to większa uważność i konieczność redefinicji ryzyka, innego podejścia do kosztów, tworzenia nowych sieci dostaw i łańcuchów wartości. Potrzebna jest nowa definicja przestrzeni między nadmierną brawurą, a zbytnią asekuracją.
- Nieuchronna wydaje się zmiana modelu przywództwa. Będą potrzebni rebelianci, kwestionujący status quo. Nowe strategie zarządzania będą balansowały na granicy stabilności i chaosu.
Wielkie WTF
- Profesor Piotr Płoszajski przywołał jeden ze swoich ulubionych cytatów, autorstwa Tima O’Reilly’ego: „przybyliśmy do szczególnego momentu w historii, kiedy prawie wszystko, co się wydarza, każe nam wykrzyknąć WTF?!”.
- WTF to moment, kiedy słaby sygnał przestaje już być słaby, a firma, która go wcześniej nie zauważyła, zaczyna odczuwać ból jego skutków.
- W nowej rzeczywistości najważniejszy konkurent i technologia, która zmieni biznes danej organizacji, przyjdzie najprawdopodobniej spoza branży. A WTF przyjdzie spoza centrum uwagi. Największym zagrożeniem dla firm nie będą konkurenci, ale wewnętrzne niemożliwości radzenia sobie z tym, co niespodziewane.
PS. Profesor Piotr Płoszajski zaproponował nam nowy hymn na czas kwarantanny: Willie Nellson „Hello Walls”: Hello walls, how things go for you Hello window, well, I see you're still here. (…) Hello ceiling, I'm gonna… today? (…) 😊
